Een gevoelig(er) zenuwstelsel

Ongeveer één op de vijf mensen wordt geboren met een gevoeliger zenuwstelsel, waardoor prikkels sterker binnenkomen en diepgaander verwerkt worden. In de oertijd van levensbelang, want deze karaktereigenschap was nodig om als groep te overleven.

Hoogsensitief is een letterlijke vertaling uit het Engels van ‘highly sensitive’. Fijngevoelig is eigenlijk een nauwkeurigere vertaling. Fijngevoelig betekent voor mij dat iemand extra veel indrukken op doet en intens reageert op al deze indrukken. En dat komt doordat je een extra fijngevoelig zenuwstelsel hebt en een heel actieve amygdala. De amygdala (amandelkern) is een orgaantje in de hersenen dat emoties verwerkt.

Hoogsensitief persoon? HSP?

Zelf heb ik moeite met de term ‘hoogsensitief persoon’, vaak afgekort met HSP. Omdat deze term nadruk legt op ‘persoon’, terwijl het slechts één van de vele kenmerken is van je persoonlijkheid. HSP wekt tevens de indruk dat er één manier is van hoogsensitiviteit, maar er zijn heel veel verschillende soorten van gevoeligheid. De gevoeligheid komt tot vooral uiting in de zintuigen: horen, zien, proeven, ruiken en voelen.

Horen

Zo had ik laatst een gesprek met een meisje op de gang van de klas over zintuigen, waarbij zij zei: ‘zoals ik nu de puntenslijper in de klas’. Of die keer dat ik met een juf zacht fluisterend in de klas aan het praten was. En een meisje ons antwoord gaf op een vraag, waarvan wij dachten dat ze die onmogelijk gehoord kon hebben.

Als je een gevoelig gehoor hebt, dan kun je soms last hebben van bijvoorbeeld geluiden in de klas. En anderzijds kun je door naar mooie muziek te luisteren tot rust komen.

Zien

Ook ben ik regelmatig verbaasd over de enorme hoeveelheid details die sommige kinderen zien, bijvoorbeeld wat er in een klas allemaal om hen heen gebeurt. Ik denk aan een jongen die zich verantwoordelijk voelde en de meester ging helpen om het stil te krijgen. Daarmee maakte hij zich niet geliefd bij zijn klasgenoten. Nadat de meester hem waardeerde voor zijn behulpzaamheid en uitsprak dat de klas stil krijgen de taak van de meester is, kon deze jongen zich weer richten op zijn eigen schoolwerk. Dat scheelde hem een heleboel energie.

Proeven

Voor sommige kinderen is het ervaren van smaak zo intens, dat ze liever geen nieuwe dingen proeven. En soms werkt dat zo beperkend dat kinderen niet durven gaan spelen bij vriendjes of niet mee willen met een kinderfeestje. Het doen van voel- en proefspelletjes een speelse manier om je open te stellen voor nieuwe dingen.

Met de ogen dicht daag ik het kind uit om te raden wat ik ze aanreik. Door te voelen, te ruiken, en misschien zelfs wel een klein beetje te proeven. Ik start met dingen die ze lekker vinden en bouw dit steeds verder uit. En ook belangrijk, draai het spel eens om. Dus ga zelf zitten met je ogen dicht en laat je verrassen door je kind.

Ruiken

Zelf ben ik voor sommige geuren nogal (over)gevoelig. Met nieuwjaar iedereen een gelukkig nieuwjaar zoenen is voor mij niet handig. Van de mix van parfum en aftershave die dan om me heen blijft hangen, krijg ik barstende hoofdpijn. Dus ik kies er tegenwoordig voor om mensen een welgemeende hand te geven.

Voelen

Een aspect van voelen is de fysieke gewaarwording. Bijvoorbeeld het label in de kleding dat irriteert, of het naadje van de kous dat je voelt zitten. Mijn dochter was hier heel gevoelig in. Toen ik doorkreeg, dat het echt geen aanstellerij was, gingen we samen op zoek naar kleding die wel comfortabel zat.

Het andere aspect van voelen is het waarnemen van emoties. Voel je je blij, boos, bang, verdrietig? Soms kunnen gevoelens zo intens heftig en naar zijn, dat je onbewust er alles aan doet om het maar niet te hoeven voelen. En dat leidt tot allerlei opvallend gedrag, zoals dwingend of controlerend zijn, (nieuwe) situaties vermijden, schreeuwen, slaan, pesten, jezelf volledig wegcijferen, etc.

Met kinderen ga ik op ontdekkingstocht: waar heb je zelf last? Ik help kinderen te ontdekken dat gevoelens juist er zijn om ons te helpen! En als ze dan leren hoe ze hun gevoelens kunnen uiten, dan komt er ontspanning en blijheid verdwijnt het ‘lastige’ gedrag.

Tot slot

Vaak zie je bij kinderen die hoogsensitief zijn, ook kenmerken als een groot empathisch vermogen (aanvoelen van de ander) en het slecht kunnen verdragen van onrecht.

Zoals een standaard ‘hoogsensitief persoon’ niet bestaat, is er ook geen standaardbehandeling voor hoogsensitieve kinderen. Bij praktijk Kind-wijzer staat het gehele kind centraal en niet de klacht, protocol of behandelmethode. Ik begeleid het kind spelenderwijs om zijn eigen kracht te ontdekken, zodat het kan uitgroeien tot de gelukkigste (fijngevoelige) versie van zichzelf.

Gun jij je kind dat hij leert omgaan met zijn gevoeligheid? Wil je als ouder ontdekken hoe je je kind kunt helpen? Neem dan contact op, ik sta je graag te woord!